Tổ chức điều phối phát triển vùng KTTĐ: Động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển

Là một trong bảy tỉnh thuộc vùng kinh tế trọng điểm (KTTĐ) Bắc Bộ và cũng là một trong bảy tỉnh thuộc vùng Thủ đô Hà Nội, tỉnh Hưng Yên có nhiều lợi thế và cơ hội phát triển. Hơn nữa, với vị trí trung tâm đồng bằng sông Hồng và tam giác kinh tế Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh, vấn đề tổ chức điều phối phát triển các vùng KTTĐ càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với tỉnh nhằm tạo sức mạnh tổng hợp để thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, của vùng và của cả nước. 

Thực hiện mô hình tổ chức điều phối theo Quyết định số 20/2004/QĐ-TTg ngày 18.2.2004 của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Hưng Yên đã thành lập Tổ điều phối phát triển vùng KTTĐ của tỉnh. Mười năm qua (2004 – 2013), Tổ điều phối tích cực tham mưu với UBND tỉnh phối hợp với các bộ, ngành Trung ương triển khai đồng bộ các nhiệm vụ được giao nhằm liên kết giữa các địa phương cùng phát triển bảo đảm định hướng, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của vùng KTTĐ Bắc Bộ. Trên cơ sở quy hoạch ngành, vùng… được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tỉnh tổ chức triển khai lập các quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch các khu công nghiệp, quy hoạch phát triển giao thông vận tải, thủy lợi, điện lực… bảo đảm phù hợp các quy hoạch của vùng đã mang lại hiệu quả tích cực. Một trong những lĩnh vực nổi bật là sự phát triển và kết nối hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông theo hướng hiện đại và đồng bộ. Ngoài quốc lộ 5, hàng loạt tuyến đường như quốc lộ 39, quốc lộ 38B được nâng cấp, cải tạo, cầu Yên Lệnh được xây dựng mới nhằm kết nối các địa phương trong vùng KTTĐ Bắc Bộ và kết nối vùng với các tỉnh phía Nam thuận lợi hơn. Đường liên tỉnh từ xã Dân Tiến (Khoái Châu) đi Thanh Trì (Hà Nội) đã hoàn thành đoạn từ xã Dân Tiến đến trung tâm huyện Văn Giang, kết nối với đường 179 đã rút ngắn khoảng cách từ khu vực phía Nam tỉnh và các tỉnh phía Nam đi Hà Nội so với đi theo hướng quốc lộ 39 và quốc lộ 5. Chính phủ cho đầu tư xây dựng Dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng, Dự án tuyến đường bộ nối đường ô tô cao tốc Hà Nội – Hải Phòng và đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình, Dự án nâng cấp đê tả sông Hồng… càng tăng thêm động lực phát triển không chỉ riêng cho tỉnh Hưng Yên và vùng KTTĐ Bắc Bộ. Bên cạnh đó, hàng loạt dự án đang tiếp tục được triển khai và sẽ được triển khai thực hiện trong thời gian tới như tuyến đường vành đai 3,5, vành đai 4, Trục kinh tế Bắc Nam nối đường ô tô cao tốc Hải Phòng với đường 281 của tỉnh Bắc Ninh… mở thêm cơ hội cho tỉnh và các địa phương trong vùng khai thác hiệu quả hơn lợi thế và tiềm năng của mình.

Cầu Yên Lệnh có đóng góp tích cực vào sự phát triển của tỉnh và của vùng KTTĐ Bắc Bộ

Thuận lợi về vị trí địa lý, về hệ thống giao thông cùng với tạo môi trường thuận lợi thu hút đầu tư, tích cực cải cách thủ tục hành chính, tỉnh Hưng Yên đã thu được kết quả tích cực trong lĩnh vực thu hút đầu tư, đầu tư phát triển. Mười năm qua, lượng vốn đầu tư được huy động ước đạt trên 90 nghìn tỷ đồng, tốc độ tăng bình quân hàng năm khoảng 20%. Cơ cấu vốn đầu tư hướng vào thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, tỷ lệ vốn đầu tư từ khu vực ngoài nhà nước chiếm tỷ trọng chủ yếu và có xu hướng ngày càng tăng (chiếm 68 – 75%). Nhiều tập đoàn, công ty hoạt động quy mô lớn có văn phòng, trụ sở chính tại các thành phố lớn nhưng đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất tại Hưng Yên, vừa góp phần giải quyết thêm nhiều việc làm cho lao động trong và ngoài tỉnh, vừa có đóng góp tích cực vào ngân sách nhà nước tỉnh, điển hình như Tập đoàn Hòa Phát, Công ty cổ phần đầu tư phát triển công nghệ Rượu – Bia – Nước giải khát… Sự đầu tư của các doanh nghiệp Nhật Bản tại Khu công nghiệp Thăng Long II trên địa bàn tỉnh ta với quy mô lớn hơn Khu công nghiệp Thăng Long I tại Hà Nội đang hoạt động khá hiệu quả cũng là một trong những minh chứng về sự nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư của tỉnh và những tác động mà vùng KTTĐ Bắc Bộ đem đến cho tỉnh.
 

Cũng từ tác động của vùng KTTĐ Bắc Bộ kết hợp với vị trí quan trọng trong vùng, tỉnh ta được Bộ Chính trị và Thủ tướng Chính phủ xác định xây dựng tỉnh trở thành trung tâm đào tạo chất lượng cao và nghiên cứu xây dựng trường đại học đa ngành. Tỉnh đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan đề xuất và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Khu Đại học Phố Hiến với mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục đại học cho vùng KTTĐ Bắc Bộ và vùng Thủ đô Hà Nội, góp phần bố trí mạng lưới trường đại học, cao đẳng vùng Thủ đô Hà Nội, vùng đồng bằng sông Hồng, giãn bớt một số trường đại học, cao đẳng từ nội thành Hà Nội, tạo điều kiện mở rộng, cải tạo và đầu tư mới cơ sở vật chất kỹ thuật của các trường trong khu vực theo hướng chuẩn hóa. Bước đầu, Trường Đại học Chu Văn An đã xây dựng và đang tổ chức đào tạo, Trường Đại học Thủy lợi đã khởi công xây dựng… 

Những tác động của vùng KTTĐ Bắc Bộ đã tạo cho tỉnh ta khả năng, cơ hội và nguồn lực lớn hơn trong việc khai thác, phát huy các nguồn lực nội tại cũng như khai thác, thu hút các nguồn lực từ bên ngoài để thúc đẩy phát triển và chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh theo hướng kinh tế tri thức và CNH, HĐH. Sau mười năm thực hiện mô hình tổ chức điều phối phát triển các vùng KTTĐ và bằng nỗ lực của toàn Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh, kinh tế - xã hội của tỉnh ta đã có những bước phát triển vượt bậc: Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, tăng tỷ trọng giá trị sản xuất các ngành công nghiệp, thương mại, dịch vụ. Đến hết năm 2012, tổng vốn huy động đầu tư toàn xã hội tăng gấp hơn 6 lần năm 2004; tổng số dự án đầu tư vào địa bàn tăng gấp trên 3 lần; kim ngạch xuất khẩu tăng 6,4 lần; thu ngân sách tăng gấp 5,5 lần; thu nhập bình quân đầu người tăng gấp gần 6 lần, giải quyết việc làm cho hàng vạn lao động với thu nhập ổn định… Đến nay, toàn tỉnh đã có trên 1 nghìn dự án đầu tư với tổng số vốn đăng ký trên 56 nghìn tỷ đồng và 2,9 tỷ USD, trong đó có trên 600 dự án đã đi vào hoạt động, giải quyết việc làm cho gần 10 vạn lao động.

Tuy nhiên, việc thực hiện mô hình điều phối thời gian qua còn gặp một số khó khăn như: Quy định cơ chế, chính sách về công tác điều phối chưa thực sự cụ thể; chưa có sự điều phối, phối hợp giữa các tỉnh để phát huy và khai thác tối đa tiềm năng phát triển của vùng… Để nâng cao hiệu quả của công tác điều phối, thiết nghĩ Ban chỉ đạo tổ chức điều phối phát triển các vùng KTTĐ sớm ban hành Quy chế phối hợp và điều phối vùng KTTĐ nhằm tạo thuận lợi cho các địa phương triển khai thực hiện; đồng thời xây dựng và trình Chính phủ ban hành các cơ chế đặc thù cho các vùng KTTĐ nhằm thúc đẩy phát triển cho từng vùng, thu hút đầu tư. Để đạt được mục tiêu giảm tải các trường đại học, bệnh viện, dự án sản xuất tập trung trong nội thành các thành phố lớn, đề nghị Chính phủ tích cực chỉ đạo các bộ, ngành Trung ương, các địa phương liên quan có giải pháp hữu hiệu để tạo điều kiện cho các trường đại học, các dự án sản xuất di chuyển ra khỏi trung tâm các thành phố lớn đến đầu tư xây dựng tại các khu đại học, khu - cụm công nghiệp đã được quy hoạch tại các địa phương liền kề…

Đào Thắm